I-zine nr 38 Ilone Blaauw Veilig veranderen week 34 2015
Lijkt het veilig, maar voelt het onveilig? Laat het los!
Wanneer maak ik me druk over veiligheid? Als ik naar Bangkok vlieg op 17 juli of als ik ’s ochtends in de auto stap op weg naar Petten? Als ik ‘sticky rice with mango’ eet van een straattentje, of een douche neem, die een tijd niet is gebruikt in de vakantie? Grote rampen – zoals de MH17 of Tianjin, lijken vaak zo ‘ver van mijn bed’, maar zetten me wel aan het denken.
‘Er kan niets gebeuren, want ik heb en houd alles onder controle’. Is dit niet de gedachte en helaas ook de illusie die we allemaal graag koesteren? Of je nu gaat duiken, motorrijden, een groot project leidt, solliciteert in een reorganisatie, of werkt met gevaarlijke stoffen? Zouden de medewerkers in Tianjin dit ook gedacht hebben? En wat dachten de ongelukkige brandweermannen toen ze de brand daar gingen blussen?
Deep down weten we natuurlijk dat er wel degelijk wat naars kan gebeuren. We bereiden ons zo goed mogelijk voor en we achten de kans op falen klein. Soms is de uitdaging of de opbrengst zo groot dat die het risico rechtvaardigt of zelfs te niet doet. Dit is óók goed; anders zouden we nooit meer iets nieuws of spannends ondernemen!
Lastig wordt het pas als ons gevoel van controle leidt tot onveilig of niet handelen. In mijn werk spreek ik mensen die ervan overtuigd zijn dat hun bedrijf, of team veilig is. Er kan in hun ogen niets gebeuren. Ik merk hoe lastig het is om hen bewust en in beweging te krijgen. Waarom zou je je voorbereiden op iets wat toch nooit mis kan gaan?
Ook zie ik collega’s die héél voorzichtig of zelfs niet meer durven handelen. Zij hebben eerder de ruimte genomen maar zijn daarin door mensen of omstandigheden teruggefloten of op hun vingers getikt. Uit eigen ervaring sprekend; te hard rijden(of werken:)), een ‘rare’ oefening inbrengen, geen warming up voor het hardlopen. Het kán vervelende consequenties hebben. Dan ontstaat júist een gevoel van onveiligheid en onzekerheid. Dus bedenk je je wel twee keer voordat je dit weer doet of erger.. sla je door naar de andere kant.
Hoe kom je uit deze loop? Mij helpt het als iemand me de spiegel voorhoudt, zoals deze week nog gebeurde. Ik realiseer me dat ik me inhoud op een project. Ik zal meer leiding en ruimte moeten nemen. Dit vraagt om vertrouwen in mezelf én in de ander. Vertrouwen wat (helaas) alleen maar groeit als ik een stap durf te maken en de controle los laat.
TIP
Ben je je er bewust van dat jouw gevoel van veiligheid voort kan komen uit het feit dat je alles onder controle houdt. Waardoor je juist meer risico neemt of niets meer doet en de boel juist onveiliger wordt. Sta stil, al is het maar door ongelukken of rampen die anderen overkomen, bij jouw (potentiële) gevoel van onveiligheid. Wat vraagt het van jou om dit los te laten?
Ik hoor het graag.. op 18 september ben je van harte welkom bij onze creatieve klik. Lees meer als je zin hebt in nieuwe inspirerende contacten!
En.. als je gevoel van onveiligheid je te veel wordt, is het lastig handelen. Kijk voor ondersteuning eens naar de training mentale weerbaarheid. Op 21 september geef ik een try-out!
Hartelijke groet,
I-zine nr 36 Ilone Blaauw Veilig veranderen week 22 2015
Hoe het bespreken van angst juist tot samenwerking en veiligheid kan leiden.
Valveiligheid, babbeltrucs, brandveiligheid, legionella, dementie.. Allemaal zaken waar we, als wij of onze geliefden ouder worden, niet mee in aanraking willen komen. We willen ons niet bang laten maken en toch is er een interessante paradox; want als deze ‘angst’ ons niet ergens raakt, komen we niet in beweging.
De veelheid aan betrokken partijen die zich hier – met opvallend veel passie- mee bezig houdt verrast me. Ik organiseer een congres ter gelegenheid van het afscheid van een burgemeester. Zij is, misschien ook met haar eigen pensioen in zicht, erg betrokken bij de ‘veiligheid van zelfstandig wonende ouderen en minder zelfredzamen’. De sprekers die ik benader doen alle moeite om zich hiervoor vrij te maken. Een bevriend pianiste komt graag omdat ze zelf een dementerende moeder heeft. Tijdens het geanimeerde ‘open space minicongres’ blijkt dat velen elkaar nog nooit ontmoet hebben, ondanks dat ze veel raakvlakken hebben in hun werkzaamheden. Eén van de deelnemers complimenteert ons met de organisatie en vindt dat we zo’n ‘bijzondere, veilige setting creëren’.
Toch is het eenvoudig om al deze bij (on)veiligheid betrokken partijen te verbinden. Professionals, vrijwilligers, commerciële hulpaanbieders, vitale partners en niet te vergeten betrokkenen burgers, patiënten, bewoners, werknemers, hebben een zelfde drive: het voorkomen van onveiligheid. In deze complexe wereld, waarin risico’s toenemen en er steeds meer met minder middelen gedaan moet worden, beseft iedereen ook dat niemand het alleen kan. Samenwerking is dus noodzakelijk.
Waarom loopt het in de praktijk toch vaak anders? Waarom schrikken partijen elkaar af door te starten met: ‘wie er over gaat, wiens verantwoordelijkheid het is, wie het gaat betalen en hoeveel tijd er voor nodig is’?’ Iedereen heeft het druk met de eigen taken en processen. Het is lastig om overzicht te krijgen. Voor velen is het nog moeilijker om toe te geven dat je iets niet alleen kan. Soms mist het gevoel van urgentie of zijn de behoeften aan eigen veiligheid en zekerheid niet voldoende ingevuld.
In mijn werk, herken ik de (on)veiligheidsparadox. Onveiligheid zorgt voor drive, maar is ook een wankele basis om samen te gaan werken. Juist als het gáát om veiligheid, zoals in de haven van Oman, op een kernenergie-locatie, in een netwerk vitale infrastructuur. Binnen veiligheidsregio’s die samen meerjaren-prioriteiten willen stellen en met partners willen oefenen. In een gemeente waar verschillende afdelingen zich met cultuurverandering bezig houden.
Blijkbaar is het een hele kunst om deze paradox ‘veilig’ bespreekbaar te maken.
TIP
Hoe je dit kunt doen?” Pas de “3 A’s”* toe als je samenwerking en verbinding zoekt in veiligheid.
Geef Aandacht: luister en stel vragen: waar komt de behoefte vandaan om iets in gang te zetten of te bereiken? Waar is iemand bang voor?
Zorg voor Aansluiting: erken emoties en laat laat zien wat je de energie geeft om je ervoor in te zetten.
Wees Assertief: praat over je invloed, inhoudelijke kennis en visie. Zo vorm je een stevige basis voor verdere samenwerking.
* uit de training verbale agressie, die ik geef samen met Loevezijn Protect.
Hartelijke groet,
I-zine nr 28 Ilone Blaauw Veilig veranderen week 52 2014
Welk licht wil er vanuit jou geboren worden?
Wanneer straal jij en kom jij tot leven? Wat zet jou in vuur en vlam of waar gaat jouw hart van zingen?
Vragen die we niet zo makkelijk kunnen beantwoorden. Zeker als we druk bezig zijn, zo vlak voor het eind van het jaar, houden we ons hier liever niet mee bezig. We draaien maar door, vechten tegen deadlines alsof 1 januari het einde is. We raken moe, gestrest en soms zelfs depressief in deze donkere dagen.
En eerlijk: vechten we eigenlijk niet tegen onze natuurlijke behoefte om tot rust te komen? Waarom beginnen we al voor dat het licht wordt en gaan we door als het donker invalt? Waarom onderdrukken we onze impuls om kaarsen aan te steken en wat te bezinnen in de sfeer die dan ontstaat? Waarom niet gewoon lekker op tijd naar bed en bij te slapen?
Wat zou er gebeuren als we nu even massaal stil zouden staan? Of er nu een witte kerst is of niet, gewoon lekker thuis, cocoonen, al dan niet met familie of vrienden. Zou de economie instorten? Zou onze werkgever over de kop gaan? Zou onze veiligheid in het geding komen? Integendeel! Ik denk dat het ons zou helpen, om ons beter, fitter en blijer te voelen, helderder om keuzes te maken, gerichter inbreng te hebben als we weer starten met onze activiteiten in het nieuwe jaar. Zo kunnen we onze goede voornemens écht uitvoeren en de wereld samen een beetje lichter maken.
Deze week mocht ik een team in de zorg begeleiden, wat het afgelopen jaar aan (te) veel veranderingen onderhevig was. Na een rommelige start, keken we samen terug op de ‘plussen’ en ‘minnen’ van dit jaar. We eindigden met een paar nieuwe ideeën, maar vooral in rust. De problemen waren niet opgelost, maar wel gedeeld en dit gaf verbinding en vertrouwen.
In het kader van ‘praktiseer wat je predikt’, wil ik graag mijn top 5 ‘plussen’ met je delen, waar ik, dit jaar, vooral heel Blij van werd:
- Vernieuwen: huis verbouwen, hardlopen in een groep, een nieuw baby-nichtje en schrijven van i-zines.
- Verrassen: feesten (80 jr en 50 jr huwelijk) organiseren voor mijn (schoon)ouders en een open space congres (FCIC) voor mijn zus.
- Verbinden: met collega’s in het kader van mensontwikkeling en advies in veiligheid.
- Vieren: van jubilea; 25 jr. brandweer, 30 jr vriendin TU, 35 jr. middelbare school.
- Vrije tijd: besteden aan gezin, familie, vrienden, vrijwilligerswerk.
Een gelukkig kortere, maar zeker niet minder energie vretende, top 4 van ‘minnen’. Hierdoor voelde ik mij Bedroefd, Bang of zelfs Boos:
- Vertrouwen: mis ik wel eens als het gaat over verwerven van nieuwe opdrachten/klanten.
- Verbinden: lukt me niet altijd met mijn twee puberende zoons.
- Verlaten: van coachees, een intervisiegroep, overleden familieleden, valt me zwaar.
- Verduren: van chaos en wanorde, word ik heel onrustig van.
Dit geheel overziend ben ik dankbaar voor de overdaad aan ‘plussen’ met als rode draad; vormen, verrassen, vernieuwen, verbinden. Dit zijn precies de kernwaarden die ik op mijn visitekaartje heb gezet en die ik nu kan aanvullen met ‘vieren en vrije tijd’ Uit de minnen blijkt waar ik moeite mee heb en wat mij belemmert om voluit te ‘stralen’; een gebrek aan vertrouwen en verbinding en ‘verlaten en verduren’.
Gun jezelf eens de tijd om terug te kijken en stil te staan bij de vraag wat jouw plussen en minnen waren. Waar gaat jouw hart van zingen? Wacht dan en geduldig op jouw persoonlijke antwoord. Dat wat je vaak niet zozeer bedenkt, maar meer vanuit je gevoel en intuïtie voortkomt. Een heel wezenlijk ‘iets’ wat je diep down wel weet, wat je drijft, wat maakt dat je ‘flow’ ervaart als je het doet. Datgene waar je energie van krijgt en wat je graag op anderen overdraagt. Omdat je daarmee jezelf en anderen gelukkig maakt. Die activiteiten die helemaal bij iemand passen. Meestal is het niet één ding, maar zijn het meerdere ervaringen waarvan je weet dat het ‘ klopt’, als je ziet dat deze persoon gaat stralen, wanneer hij erover vertelt. Zijn of haar hart gaat zingen dan, en dat zie je.
TIP
‘Waar gaat jouw hart van zingen en ga jij (dus) van stralen? Stel jezelf én anderen in de komende periode deze vraag eens. Aan het kerstdiner, tijdens de oud- en nieuw toost of gewoon tijdens een frisse strandwandeling. Doe de dingen, waar je hart van gaat zingen. Dan garandeer ik je blijheid en licht in de duisternis.
Een hele mooie kerst en fijn oud en nieuw gewenst,
I-zine nr 24 Ilone Blaauw Veilig veranderen week 44 2014
Hét geheime wapen in verandering.
foto; Jeanny Savelkous
De boog kan niet altijd gespannen zijn! Als ik ontspanning en inspiratie nodig heb, kom ik bij de vrouwen tot rust en laad ik mijn batterij op. Dit geheime wapen ontdek ik pas de laatste jaren. En dat terwijl ik al 25 jaar tijdens diverse technische studies, werk en zelfs gezin, in een mannenwereld vertoef.
Niet voor niets beschreef ik mijzelf jaren geleden in een levensverhaal als ‘vuurmeisje’. Zo zag ik mijzelf, zeker toen ik al jong leidinggevende was bij de brandweer. Nu maak ik deel uit van ‘vurige vrouwen’; een vijf vrouw sterke intervisiegroep uit de opleiding systemisch werken. Een toepasselijke naam voor de stoere, krachtige, mooie, pittige vrouwen die ik in leidinggevende- en in ondersteunende functies in de veiligheidsregio en in andere technische organisaties tegenkom. Als heuse houdini’s verbergen ze hun vaak onbewuste kwetsbare kant, voor elkaar en voor de mannen met wie ze werken. Té vrouwelijk zijn, zien ze als zwakte en ze zijn bang voor afhankelijkheid en een ‘slap’ imago. Jammer! Daarmee laten ze de kans liggen om de kracht van hun kwetsbaarheid te tonen en zo het mannelijke en vrouwelijke in de organisatie in balans te brengen.
‘Hoe geef je zelfbewust leiding aan veilige verandering’ is een vraag waar ik veel leidinggevenden mee zie worstelen. Verandering in organisaties gaat meestal (eerst) over structuur, processen, taken; kortom de bovenstroom. Concrete aspecten waar het management, veelal mannen, goed weg mee weet. Maar hoe zit het met de gevoelens die een verandering opwerpt? Je ervaart verandering namelijk pas als veilig, als er ook aandacht is voor de zogenaamde ‘onderstroom’. Deze kent 5 fases: het voelen van urgentie, het loslaten van oud gedrag, het niet weten, de creatie of het nieuwe begin. Iedereen, ook de veranderaar zélf, gaat er in eigen tempo en intensiteit doorheen en regelmatig doe je een stap terug en weer vooruit.
Een sprekend voorbeeld ervaar ik tijdens een teamsessie waar zeer loyale (vrouwelijke) ondersteuners aangeven dat zij in de creatiefase zitten. Al pratende missen zij een duidelijk beeld van de consequenties voor hun functioneren in de verwachte verandering. Eigenlijk hebben ze nog niets losgelaten en voelen ze zich niet serieus genomen in de lopende reorganisatie. Gevoelens die ze niet makkelijk bespreken en die tot uiting komen in gedrag als weerstand, klagen, blijven hangen aan het oude, etc. Ze balen van de negatieve beoordeling en het niet serieus genomen worden. Wat ze nodig hebben is een luisterend oor en begrip voor wat er verloren dreigt te gaan of behouden moet blijven in de verandering.
Vurige vrouwen die zich van hun eigen kwetsbaarheid bewust zijn en elkaar vinden, kunnen openheid creëren. Als ‘klap op de vuurpijl’ volgt aan het eind van de teamdag voor de ondersteuners een demonstratieles boogschieten. De ‘aanjager’ is één van hen. Ik noem haar Diana: naar de godin van de jacht. Door haar pijlen te richten en de boog te spannen, juist door hem niet altijd gespannen te laten zijn, behaalt zij haar doelen. Zij is de beschermster van het kwetsbare. Ze ziet er stoer uit en spreekt eerlijk over haar fouten, haar twijfels, het niet weten. Zij zegt dat ze rust zoekt en ontwapent daarmee haar omgeving. Ze staat stil bij wat haar beroert en praat erover. Dat geeft herkenning bij haar collega’s, wat leidt tot samen leren, begrip andere oplossingen en innovatie. Kortom veilig veranderen. Niet voor niets mijn motto! Uit ervaring weet ik dat het enorm helpt als je je ‘sterk zijn’ laat varen en je met anderen verbindt. In mijn geval: hartstikke mis schieten bij handboogschieten, er hard om lachen en elkaar versterken met “vrouwenpower”.
TIP
Richt je pijlen op de verandering die jij voor ogen hebt. Word je bewust hoe jouw boog gespannen staat. In welke fase van de onderstroom zit je zelf? Voel je urgentie? Heb je oud gedrag losgelaten of moet je nog afscheid nemen? Weet je het even niet meer of zit je al in de creatiefase? Hoe voel je je? Bespreek deze gevoelens met anderen in jouw organisatie. Schiet en mis en toon je kwetsbaarheid. Laat je steunen, helpen! Wees een voorbeeld in het openen van jezelf en co-creëer een veilige verandering.
Hartelijke groet!
I-zine nr 23 Ilone Blaauw Veilig veranderen week 42 2014
Een zelfbewust leider schept ruimte
“Mijn baas is als een grote eik. Onder zijn rijke bladerdak groeit niets. Ik overleef door in de straal daarbuiten zaadjes te strooien en water te geven”. Aldus een wat cynische collega uit de veiligheidswereld. Ik noem hem Henk. Zijn leidinggevende is iemand met veel ervaring en inhoudelijke kennis. Hij is echter zo kritisch en perfectionistisch, dat hij alles en iedereen tot in de details onder controle houdt.
Ik vraag Henk of hij zijn leidinggevende hierop feedback geeft of hulp vraagt bij zijn collega’s? Hij gelooft niet dat dit zal leiden tot verandering in deze organisatie, met als doel het voorkomen en bestrijden van risico’s. Over het algemeen zijn mensen in deze sector enerzijds avonturiers met lef, anderzijds loyale hulpvaardige zekerheidszoekers. Dus kiest Henk voor zekerheid en zoekt avontuurlijke projecten in en vooral buiten zijn reguliere werk. Op deze manier houdt hij het vol. Waarom? De beloning is niet verkeerd en andere banen liggen niet voor het opscheppen! Zijn situatie is blijkbaar niet frustrerend genoeg om te veranderen.
Toch zou het zoveel leuker en beter voor Henk en zijn leidinggevende kunnen werken! Maar hoe kom je samen uit dit patroon van controle houden en ruimte zoeken? Allereerst door de achtergrond ervan te begrijpen. In veiligheidsorganisaties is bestuurlijk gezag leidend. Vaak handelen zij uit angst voor politiek afbreukrisico. De top van de operationele dienst reageert als echte hulpverlener; onverschrokken en met acute oplossingen. Die dient de operationele organisatie onder strakke controle uit te voeren,
Zie daar de interne crisis! Professionals, zoals Henk, houden hier niet van. Ze klagen via ondernemingsraden of zoeken hun ruimte binnen of buiten het werk, Deze reactie roept meer controle en heerszucht op. Zo ontstaat een moeilijk te doorbreken negatieve spiraal. Verhoogd ziekteverzuim en een ‘wij-zij’ cultuur zijn symptomen van oplopende spanning. Iedereen heeft het te druk met controle en uitvoering om stil te staan bij wat er gaande is.
Wat ik thuis doe, gun ik leidinggevenden en teams in organisaties. Rustig en diep inademen en loslaten. Dat brengt je terug bij jezelf. Soms is echt afstand nemen nodig. Dan raak je bewust van je de neiging tot hulpverlenen, verantwoordelijk voelen en het probleem direct zelf op te lossen. Of erken je de hang naar berusting en het zoeken van avontuur, buiten de gegeven kaders om. Sta jezelf en de ander toe om even niets te doen! Jezelf niet groot of juist klein maken, licht en lucht toelaten en met nieuwsgierigheid kijken naar wat er om je heen wil groeien. Wat en hoe je water geeft of krijgt is aan jou!
Tip
Tel eens tot 10 en sta stil bij wat voor boom jij wil zijn. Hoe zie jij er uit, waar sta je, hoe stevig ben je geworteld? Hoe dik en wijdverbreid zijn je takken, komt er licht doorheen? Groeit er iets in jouw schaduw? Misschien heb je wat te snoeien, uit te dunnen, water te geven? Of moet je eens even niets ‘doen’ en er gewoon ‘zijn’? Zodat anderen meer in het licht komen en ruimte ervaren. Om te doen wat hen goeddunkt op een manier die bij hen past. Zie je al die kleine nieuwe lootjes al voor je? Wat een belofte voor een prachtig nieuw bos in de toekomst!
Hartelijke groet,
P.S. En vergeet onze workshop over de kracht van generaties niet! op 17 november a.s. van 15-19 uur.
Recente reacties