Selecteer een pagina
Vluchten, vechten of bevriezen?

Vluchten, vechten of bevriezen?

I-zine nr 41 Ilone Blaauw Veilig veranderen week 47 2015

Wat je kunt leren van een spannende situatie.

Uit de drie mogelijke reacties op gevaar, kiezen hulpverleners vaak voor het gevecht. Ze bestrijden geweld, vuur, fysieke of emotionele pijn. Ik vraag me af of er in de huidige vluchtelingenstroom ook politieagenten, brandweermannen of andere zorgverleners zitten. Wanneer verandert de vechtreflex in bevriezen of vluchten? En in het gewone leven? Onder welke omstandigheden of bedreigingen verlam je of doe je wat je nooit zou doen? Zoals je baan opzeggen, stoppen met een project, iemand een dak boven het hoofd weigeren?

Het kernkwadrant van Daniel Ofman biedt een verklaring van dit gedrag.kernkw

Dit model gaat uit van kernkwaliteiten, valkuilen, allergieën en uitdagingen. Je leeft vanuit je kernkwaliteit, als je goed in je vel zit. Onder stress of getriggerd door een bepaalde persoon of situatie, schiet je in je valkuil. Dan vertoon je teveel van wat je normaliter juist zo goed doet. Je overdrijft het gedrag wat jou positief onderscheidt van anderen. Je draaft door, vecht tegen alles, je kunt niet meer stoppen of je verleent hulp aan anderen ten koste van jezelf.

Wanneer de druk nog hoger wordt, zouden alarmbellen moeten gaan rinkelen. Je kunt zelfs het tegenovergestelde gedrag gaan vertonen. Dat is niet alleen bij vluchtelingen het geval. Het kan jou ook gebeuren, als je invloed beperkt blijkt of de gevaarlijke of stressvolle situatie te lang duurt. Dan doe je iets wat je nooit zou doen en waarin je jezelf niet herkent. Je onderneemt niets meer en bevriest in je handelen. Je maakt de ander steeds verwijten of je slaat op de vlucht en belandt op de bank. Puur uit zelfbescherming en onmacht.

In deze gestreste toestand zoeken mensen, vaak op aanraden van hun bezorgde omgeving, hulp bij een coach. Ik heb er begrip voor. ‘I’ve been there’. Ik weet hoe belangrijk het is om rust en tijd te nemen om te bezinnen. Een veilige plek te zoeken om te herstellen en weer tot jezelf te komen. Dan kun je je realiseren wat je meemaakt en bewust worden waar jouw gedrag vandaan komt.

Vaak is wat je onder extreme stress doet, een ’teveel’ van iets wat je te leren of te ontwikkelen hebt. Nog erger: vaak is dit de kernkwaliteit van de persoon die jou ernstig irriteert! Voor veel hulpverleners, inclusief mijzelf, is dit bijvoorbeeld: ‘slachtoffergedrag’. Zo’n passief, hulpbehoevend iemand laat je zien welk gedrag ook potentieel in jouw aanwezig is, maar wat zich, vaak goed verborgen, in de schaduw bevindt.

Tip

Erken in de allergie die je voelt voor gedrag van een ander, eens de kernkwaliteit die er achter zit! Zie bijvoorbeeld hoe goed een ‘slachtoffer’ voor zichzelf laat zorgen. Spreek jouw eigen behoefte aan hulp uit of leg de lat eens minder hoog. Wanneer je leert van de situatie en je schaduwkant onder ogen ziet, is dit een onverwacht mooie aanvulling op je kernkwaliteiten. Je wordt er een completer en gelukkiger mens van. Je zet jezelf niet vast in één soort gedrag maar kunt heen en weer bewegen tussen de twee uitersten van de lemniscaat. Zo keer je terug naar wie je in de kern bent en wat je graag en goed doet. Je kunt er zelfs met nog meer kracht zijn voor de ander, als je leert om dit complementaire gedrag te vertonen.

Hiermee wil ik niet zeggen dat er zo’n levensles zit in wat al die vluchtelingen nu meemaken. Maar wat zou het mooi zijn als we ons als ongeruste Nederlanders realiseren waarin we ons bedreigd voelen. Zodat we onze zorgen daarover bewust en respectvol kunnen uiten. Wanneer we milder kijken naar de medemensen die een nieuwe basis zoeken. Wie weet kunnen we dan de rust (her)vinden om samen een veiliger leven op te bouwen?

Hartelijke groet,

image005

 

 

Alles onder controle?

Alles onder controle?

I-zine nr 38 Ilone Blaauw Veilig veranderen week 34 2015

Lijkt het veilig, maar voelt het onveilig? Laat het los!

Wanneer maak ik me druk over veiligheid? Als ik naar Bangkok vlieg op 17 juli of als ik ’s ochtends in de auto stap op weg naar Petten? Als ik ‘sticky rice with mango’ eet van een straattentje, of een douche neem, die een tijd niet is gebruikt in de vakantie? Grote rampen – zoals de MH17 of Tianjin, lijken vaak zo ‘ver van mijn bed’, maar zetten me wel aan het denken.DSC05593

‘Er kan niets gebeuren, want ik heb en houd alles onder controle’. Is dit niet de gedachte en helaas ook de illusie die we allemaal graag koesteren? Of je nu gaat duiken, motorrijden, een groot project leidt, solliciteert in een reorganisatie, of werkt met gevaarlijke stoffen? Zouden de medewerkers in Tianjin dit ook gedacht hebben? En wat dachten de ongelukkige brandweermannen toen ze de brand daar gingen blussen?

Deep down weten we natuurlijk dat er wel degelijk wat naars kan gebeuren. We bereiden ons zo goed mogelijk voor en we achten de kans op falen klein. Soms is de uitdaging of de opbrengst zo groot dat die het risico rechtvaardigt of zelfs te niet doet. Dit is óók goed; anders zouden we nooit meer iets nieuws of spannends ondernemen!

Lastig wordt het pas als ons gevoel van controle leidt tot onveilig of niet handelen. In mijn werk spreek ik mensen die ervan overtuigd zijn dat hun bedrijf, of team veilig is. Er kan in hun ogen niets gebeuren. Ik merk hoe lastig het is om hen bewust en in beweging te krijgen. Waarom zou je je voorbereiden op iets wat toch nooit mis kan gaan?

Ook zie ik collega’s die héél voorzichtig of zelfs niet meer durven handelen. Zij hebben eerder de ruimte genomen maar zijn daarin door mensen of omstandigheden teruggefloten of op hun vingers getikt. Uit eigen ervaring sprekend; te hard rijden(of werken:)), een ‘rare’ oefening inbrengen, geen warming up voor het hardlopen. Het kán vervelende consequenties hebben. Dan ontstaat júist een gevoel van onveiligheid en onzekerheid. Dus bedenk je je wel twee keer voordat je dit weer doet of erger.. sla je door naar de andere kant.

Hoe kom je uit deze loop? Mij helpt het als iemand me de spiegel voorhoudt, zoals deze week nog gebeurde. Ik realiseer me dat ik me inhoud op een project. Ik zal meer leiding en ruimte moeten nemen. Dit vraagt om vertrouwen in mezelf én in de ander. Vertrouwen wat (helaas) alleen maar groeit als ik een stap durf te maken en de controle los laat.

TIP

Ben je je er bewust van dat jouw gevoel van veiligheid voort kan komen uit het feit dat je alles onder controle houdt. Waardoor je juist meer risico neemt of niets meer doet en de boel juist onveiliger wordt. Sta stil, al is het maar door ongelukken of rampen die anderen overkomen, bij jouw (potentiële) gevoel van onveiligheid. Wat vraagt het van jou om dit los te laten?

Ik hoor het graag.. op 18 september ben je van harte welkom bij onze creatieve klik. Lees meer als je zin hebt in nieuwe inspirerende contacten!

En.. als je gevoel van onveiligheid je te veel wordt, is het lastig handelen. Kijk voor ondersteuning eens naar de training mentale weerbaarheid. Op 21 september geef ik een try-out!

Hartelijke groet,
image005

 

 

De spin Sebastiaan

De spin Sebastiaan

I-zine nr 31 Ilone Blaauw Veilig veranderen week 6 2015

Hoe weersta je de drang tot het weven van een web (ofwel ‘werken’)?

Als alles stil wordt om je heen, wordt het stil van binnen. Dit ervaar ik tijdens een retraite. Gedachten die ik kan bestempelen als de stem van mijn ego, verstommen. Eindelijk zie ik hoe ik mezelf gek maak, in kringetjes ronddraai. Bijvoorbeeld als het gaat om het wel of niet aannemen van een nieuwe klus, die me gevoelsmatig totaal niet trekt. Ik kán het wel, het is uitdagend, levert geld op, nieuwe contacten en geeft me aanzien, als ik slaag. Allemaal rationele argumenten die me zomaar ‘ja’ kunnen laten zeggen of het me in ieder geval moeilijk maken om ‘nee’ te zeggen.

spinnenweb

Voelen wat ik eigenlijk wíl, ligt meestal diep verborgen onder mijn verstand. Zolang ik druk ben in mijn hoofd, met anderen, impulsen van buiten, is wel duidelijk wat de overhand krijgt. Totdat ik, tijdens een wandeling in het bos, tegen een leeg bevroren spinnenweb aanloop. Ik sta stil en verwonder me over de schoonheid ervan. “Wat zou de maakster nu doen? Waarom bevindt ze zich niet in haar web, waar ze haar prooi kan vangen?” Blijkbaar heeft ze zich (ook) teruggetrokken uit dit verstarde geheel, ergens onder de bladeren of bouwt ze elders alweer een nieuw web?

Ik voel pas echt waar dit voor mij over gaat, wanneer dit beeld terug komt in mijn meditaties en dromen. Net als ‘de spin Sebastiaan, bouw ik, met al mijn wilskracht aan mijn web en bevries erin. Geen prooi die dit vangnet over het hoofd ziet. Het ziet er mooi uit, maar voelt koud, eenzaam en onveilig. Wat zou er gebeuren als ik mijn web verlaat, de boel de boel laat, de warmte opzoek? Ik stel mezelf hardop deze vragen en kom, met hulp, tot de volgende vrije vertaling: Als ik nu eens even niet “werk”? Niet mijn best doe, geen ‘pak aantrek’, me niet hoef te beschermen of te bewijzen? Eindelijk eens niet doe wat anderen -volgens mij- van mij verwachten, namelijk wat hóórt? Mijn ‘hoofd’ vindt dit heel bedreigend, maar het is een begin. Gewoon daar in dat bos, wandelen, uitrusten, me verwonderen en me laten meevoeren door het gevoel wat opkomt. Zo hervind ik mijn ‘levenskracht’ of simpel gezegd “dat waar ik blij van word”.

Verkwikt en vol goede voornemens kom ik thuis. Alsof het in de lucht zit, gebeuren er een aantal vervelende dingen die mij confronteren met ziekte en angst. Ik besef ineens dat ik net als Sebastiaan, opgeveegd kan worden. Het is belangrijk om op tijd een veilige omgeving op te zoeken. Om van het leven te genieten, zolang het me gegund is. Het klinkt cliché misschien, maar ik voel het nu heel diep van binnen. Niet alleen de levensvreugde, maar ook het verdriet over wat niet meer “werkt”. De dooi is ingetreden.

Vanaf nu ga ik meer naar míjn impulsen luisteren. Ik ga doen wat ik wil en waar mijn hart van gaat zingen. Als ik het even niet weet, of mijn angsten opkomen, ga ik niet harder werken. Ik ga oefenen om met de stroom mee te gaan en tegelijk de stilte in mijzelf te zoeken. Ik zal vaker “nee” zeggen en uitspreken wat ik echt denk en voel. Daarmee kan ik anderen teleurstellen, verrassen, misschien niet meer aan alle verwachtingen voldoen en het soms nog steeds niet weten.

TIP

Lees dit niet zomaar als een verhaaltje. Het is míjn ontdekkingsreis, geschreven voor wie het lezen wil. Voor diegenen met en voor wie ik werk en leef: om mee te reizen, om mijn veranderende “midlife-gedrag” met mildheid te bekijken, om soms een oogje dicht te knijpen en me scherp en warm te houden.

Dus, schroom niet! Stuur jouw reactie. Herken je dit? Heb je hier ervaring mee of ben je, net als ik, benieuwd of dit gaat ‘werken’? Ik wissel graag met je uit. Om elkaars voorbeeld, spiegel, inspiratiebron te zijn en om samen een andere blik op “veiligheid” te creëren.

Hartegroet,

image005

 

image008

Vrouwenpower

Vrouwenpower

I-zine nr 24 Ilone Blaauw Veilig veranderen week 44 2014

Hét geheime wapen in verandering.

IMG_0088-001

foto; Jeanny Savelkous

De boog kan niet altijd gespannen zijn! Als ik ontspanning en inspiratie nodig heb, kom ik bij de vrouwen tot rust en laad ik mijn batterij op. Dit geheime wapen ontdek ik pas de laatste jaren. En dat terwijl ik al 25 jaar tijdens diverse technische studies, werk en zelfs gezin, in een mannenwereld vertoef.

Niet voor niets beschreef ik mijzelf jaren geleden in een levensverhaal als ‘vuurmeisje’. Zo zag ik mijzelf, zeker toen ik al jong leidinggevende was bij de brandweer. Nu maak ik deel uit van ‘vurige vrouwen’; een vijf vrouw sterke intervisiegroep uit de opleiding systemisch werken. Een toepasselijke naam voor de stoere, krachtige, mooie, pittige vrouwen die ik in leidinggevende- en in ondersteunende functies in de veiligheidsregio en in andere technische organisaties tegenkom. Als heuse houdini’s verbergen ze hun vaak onbewuste kwetsbare kant, voor elkaar en voor de mannen met wie ze werken. Té vrouwelijk zijn, zien ze als zwakte en ze zijn bang voor afhankelijkheid en een ‘slap’ imago. Jammer! Daarmee laten ze de kans liggen om de kracht van hun kwetsbaarheid te tonen en zo het mannelijke en vrouwelijke in de organisatie in balans te brengen.

‘Hoe geef je zelfbewust leiding aan veilige verandering’ is een vraag waar ik veel leidinggevenden mee zie worstelen. Verandering in organisaties gaat meestal (eerst) over structuur, processen, taken; kortom de bovenstroom. Concrete aspecten waar het management, veelal mannen, goed weg mee weet. Maar hoe zit het met de gevoelens die een verandering opwerpt? Je ervaart verandering namelijk pas als veilig, als er ook aandacht is voor de zogenaamde ‘onderstroom’. Deze kent 5 fases: het voelen van urgentie, het loslaten van oud gedrag, het niet weten, de creatie of het nieuwe begin. Iedereen, ook de veranderaar zélf, gaat er in eigen tempo en intensiteit doorheen en regelmatig doe je een stap terug en weer vooruit.

Een sprekend voorbeeld ervaar ik tijdens een teamsessie waar zeer loyale (vrouwelijke) ondersteuners aangeven dat zij in de creatiefase zitten. Al pratende missen zij een duidelijk beeld van de consequenties voor hun functioneren in de verwachte verandering. Eigenlijk hebben ze nog niets losgelaten en voelen ze zich niet serieus genomen in de lopende reorganisatie. Gevoelens die ze niet makkelijk bespreken en die tot uiting komen in gedrag als weerstand, klagen, blijven hangen aan het oude, etc. Ze balen van de negatieve beoordeling en het niet serieus genomen worden. Wat ze nodig hebben is een luisterend oor en begrip voor wat er verloren dreigt te gaan of behouden moet blijven in de verandering.

diana

Vurige vrouwen die zich van hun eigen kwetsbaarheid bewust zijn en elkaar vinden, kunnen openheid creëren. Als ‘klap op de vuurpijl’ volgt aan het eind van de teamdag voor de ondersteuners een demonstratieles boogschieten. De ‘aanjager’ is één van hen. Ik noem haar Diana: naar de godin van de jacht. Door haar pijlen te richten en de boog te spannen, juist door hem niet altijd gespannen te laten zijn, behaalt zij haar doelen. Zij is de beschermster van het kwetsbare. Ze ziet er stoer uit en spreekt eerlijk over haar fouten, haar twijfels, het niet weten. Zij zegt dat ze rust zoekt en ontwapent daarmee haar omgeving. Ze staat stil bij wat haar beroert en praat erover. Dat geeft herkenning bij haar collega’s, wat leidt tot samen leren, begrip andere oplossingen en innovatie. Kortom veilig veranderen. Niet voor niets mijn motto! Uit ervaring weet ik dat het enorm helpt als je je ‘sterk zijn’ laat varen en je met anderen verbindt. In mijn geval: hartstikke mis schieten bij handboogschieten, er hard om lachen en elkaar versterken met “vrouwenpower”.

TIP

Richt je pijlen op de verandering die jij voor ogen hebt. Word je bewust hoe jouw boog gespannen staat. In welke fase van de onderstroom zit je zelf? Voel je urgentie? Heb je oud gedrag losgelaten of moet je nog afscheid nemen? Weet je het even niet meer of zit je al in de creatiefase? Hoe voel je je? Bespreek deze gevoelens met anderen in jouw organisatie. Schiet en mis en toon je kwetsbaarheid. Laat je steunen, helpen! Wees een voorbeeld in het openen van jezelf en co-creëer een veilige verandering.

Hartelijke groet!

image005