Selecteer een pagina

I-zine nr 20 Ilone Blaauw Veilig veranderen week 36 2014

Hoe bewustwording van het ‘wij-zij’-mechanisme aanzet tot gedragsverandering.

Ik ben graag “wij”. Als ik met mijn gezin op stap ga. Wanneer ik afspreek met vriendinnen, of een heisessie begeleid met een collega. Wij zijn natuurlijk de beste hockeyclub van Delft. Ik juich met onze vrienden als wij winnen tijdens het WK-voetbal. We rouwen collectief als Nederlanders.

IMAG0273

De laatste tijd lijkt het steeds vaker over wij, maar ook over zij te gaan. In het wereldnieuws maar ook dichterbij in organisaties en thuis. Wat levert mij “wij” op? Wij is een gevoel van “niet alleen zijn”, van verbondenheid, samen sterk, gedeelde ideeën, normen en waarden. Ik hoor ergens bij, ik ben trots op ons, voel me gesteund. Herkenbaar?

En kan er “wij” zijn, zonder” zij”? Als er geen “zij” zijn, zijn we allemaal wij. Dan zijn we één, is er geen onderscheid, geen exclusiviteit, geen grenzen tussen wat wij vinden en doen en wat voor de anderen geldt. Dat is veelomvattend, “huge”, onpersoonlijk, saai, eenheidsworst. Dan herkennen wij, ikken, ons niet meer. Blijkbaar hebben we behoefte aan begrenzing, overzichtelijkheid, ‘persoonlijke” verbinding. Wij hebben “zij” nodig al is het maar om onze eigen identiteit te vormen.

Jammer dat dit mooie mechanisme van “inclusiviteit” vaak ellende met zich meebrengt. Het wij gevoel sluit namelijk andere mensen uit. Daar verbinden we ons liever niet mee. Dit zijn de ‘zondebokken’ waarachter we ons kunnen verschuilen. Door over hen te klagen, met hen te wedijveren, hen te pesten, te beschuldigen of te bestrijden, maskeren we onze eigen fouten of onmacht. We hoeven zelf geen verantwoordelijkheid te nemen. Triest om dagelijks in de media te zien waar dit gedrag toe leidt. Verrassend om in mijn werk in organisaties te constateren dat leidinggevenden, afdelingen, medewerkers, eraan meedoen. Irritant als ik mijn kinderen of mijzelf hierop “betrap”.

Bewustwording van dit wij-zij mechanisme, zet aan tot gedragsverandering. Dus maak ik mijn vechtende zonen verantwoordelijk om samen de hond uit te laten. Ik vraag een groep medewerkers om samen met hun leidinggevende te bedenken wat ze zélf (en niet ‘zij’: de andere afdelingen, directie etc.) kunnen veranderen aan een bepaalde situatie. Teruggeworpen op deze ‘wij’ vormen ze een team. Ze werken aan eigen oplossingen die veel energie opleveren. Zo ontstaat er beweging in de mensen zelf, het team, en in de organisatie wanneer ze de verbinding met de anderen opzoeken.

Want er is nog zoveel te winnen en te leren van ‘zij’! De vergelijking van de verschillende invalshoeken leidt tot creativiteit, vernieuwing en positieve energie. Het maakt ons alert op onze onderlinge posities en verscherpt de standpunten. Deze blijken interessant en soms zelfs boeiender of beter dan die van ons!

TIP

Vraag je eens af of met wie jij je “wij” voelt? Ben je je bewust van de effecten van dit gevoel op je gedrag? Onderzoek dan eens wie “zij” zijn? Zoek beiden op. Ga het contact aan, verdiep je écht in hen. Kijk of op welk vlak jullie overeenkomsten hebben. Pak een gezamenlijke taak op. Bepaal daarna nog eens wie ‘wij’ of ‘zij’ zijn? Wie weet is er spontaan een nieuw “wij” gevoel ontstaan?

image005

 

 

 

tekst